Przedszkole Niepubliczne Tygrysek

TOK WYWOŁYWANIA GŁOSEK K- G

Ćwiczenia przygotowujące narządy mowy 

1. Opieranie czubka języka o dolne zęby i cofanie go w głąb jamy ustnej, aby nastąpiło uniesienie grzbietu języka do góry - zabawa Koci grzbiet.

2. Picie gęstych napojów przez długą i cienką słomkę.

3. Przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na plansze.

4. Układanie czubka języka za górnymi zębami i opuszczanie go do dziąseł dolnych podczas szerokiego otwierania jamy ustnej.

5. Naśladowanie ssania cukierka i mlaskania całą powierzchnią języka przy opuszczonej żuchwie.

6. Ziewanie przy szeroko otwartych ustach.

7. Wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust.

8. Przyklejanie całej masy języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach, a następnie energiczne opuszczanie przodu języka w dół.

9. nawoływania i okrzyki:

• hej, hej

• hop, hop,

• hej ho, hej ho,

• ho ho ho,

• hip hip, hura,

• buch, bach,

• echo, echo.

imitowanie śmiechu:

• dziadka - he, he,

• taty - ho, ho,

• mamy - ha, ha,

• dziewczynki - hi, hi.

zabawy w chuchanie na:

• zmarznięte ręce,

• oszronioną szybę,

• lustro, by zaparowała jego powierzchnia.

Głoska [k]

 Najpopularniejszą  metodą wywołania głoski [k] jest położenie dziecka z odchyloną do tyłu głową lub maksymalne odwiedzenie głowy do tyłu, podczas siedzenia na krześle. Te pozycje pozwalają na bezwładne obsuwanie się całej masy języka w tył i prawidłową realizację [k], dlatego że wymowie głoski towarzyszy uniesienie się tylnej części języka do podniebienia miękkiego. Innym sposobem realizacji głoski jest próba powtarzania prototypowej realizacji podczas szerokiego otwierania ust. Widoczny w ten sposób język może być również przykładem do naśladowania.

Jeśli występują kłopoty z prawidłowym ułożeniem języka, można posłużyć się szpatułką lub palcem, przytrzymując go na dole jamy ustnej podczas wybrzmiewania [t]

W sytuacji, w której żadna z metod powyższych nie skutkuje, ćwiczenia można rozpoczynać od wygłosowego [k], powtarzając kijok, kijuk, by następnie przejść do układów kończących się słowami ze śródgłosem [k], np. kijokula, kijokoła

AUTOMATYZACJA

 1.Ćwiczenie "k" w sylabach- ka, ke, ko, ku, ky, aka, eke, oko, uku, yky, ak, ek, ok, uk, yk

Ćwiczenie "k" w wyrazach; samodzielne nazywanie obrazków; "k" w nagłosie, wygłosie, śródgłosie; (w nazwach tych obrazków nie powinna wystąpić głoska "t") .
Prosimy, by dziecko powtarzało:
a) kapa, kanapa, kasa, kabel, kamień, koc, koń, koza, kolej, komin, kępa, kura, kuchnia, kuźnia.
Ćwiczenie "k" w prostych wyrażeniach, a następnie w zdaniach np. 
b)wyrażenia: kasa kolejowa,
kolorowa koszula,
kulawa koza,
kupa kamieni
c) zdania: Kasia karmi kury.
W kuchni leży kamień
d) makaron, oko, okulary, pokój, fabryka, mleko, ręka, mak, rak, hak, rok, sok, klej, lejek, piasek, plecak, lotnik, indyk.
e) wyrażenia: fabryka kabli, bańka mleka, makowy placek, rak nieborak
f) zdania: W pudełku są korale.
Na kanapie leży piesek.
Na haku wisi plecak,
Karol kupił choinkę.
g) klej, klasa, klucz, kreda, krowa, ławka, balkon, lalka, pudełko, szynka, łyżka
h) wyrażenia: łyżka soku, kruchy sernik, parkowa ławka, zamknięta klasa
h) zdania: Tomek ma nowe kapcie.
Ciocia upiekła placek.
W szkole jest kreda,
W pokoju wisi firanka,
Krysia ma lalkę.

DOPIERO teraz można włączyć głoskę t:

2. kaptur, kapusta, butelka, siatka, piątka, żółtko, żyletka, kostka, klasa, kurtka, taksówka, truskawka, klamka, kawka, klocek, kubek, korek, kotek, kukułka

wyrażenia: mokry kaptur,
kostka cukru,
kwaśna kapusta,
butelka soku,
listek klonu,
kubek kawy.
zdania: Krzyś buduje z klocków domek.
Kukułka kuka na podwórku.
Krysia kreśli po kartce ołówkiem koła.
W szklance jest kompot truskawkowy.
Kotek pije pyszne mleko.
W klatce jest kanarek.
Na kolację będzie kanapka z szynką.

2. Rozwiązywanie zagadek, rebusów, krzyżówek.

3. Zabawa w słowa, (magiczne kwadraty, uzupełnianie brakujących liter) .

- Ułożenie różnych słów zawierających podaną sylabę np.

- Wyodrębnianie głosek początkowych i tworzenie wyrazu np.

lub

Pomoce do ćwiczeń: lusterko, szpatułka, obrazki zawierające w swej nazwie głoskę "k", krzyżówka, kwadraty magiczne, rebusy, tekst bajki.

Przykłady zagadek:

Jestem biała, szara, ruda albo czarna.
Niosę smaczne jajka, lubię dziobać ziarna.

Choć go nikt nie uczył, bardzo ładnie mruczy.
Pośród nocnej ciszy poluje na myszy.

Po błocie człapię, kwaczę i pływam tez po rzece. Mam ładne skrzydełka ale daleko nie polecę.

Ten biały napój daje nam zdrowie Nie możesz zgadnąć? Kotek ci powie. ..

Łatwo mnie poznacie, gdy wspomnicie bajkę Chodziłem tam w butach i paliłem fajkę.

Wstaw odpowiednie głoski:

Można również nauczyć dzieci wierszyków (Wanda Chotomska)

Siedzi kawka nad sadzawką.
Chodź się napić kawki, kawko!
Będziesz piła filiżanką czarną kawkę ze śmietanką.
Ale kawka nie chce kawki,
Woli wodę pić ze sadzawki.

głoska [g]

Wywołanie głoski [g]

Dokładnie utrwalone ćwiczenia narządów mowy, przygotowujące do wywołania głoski [k], a następnie jej prawidłowej realizacji w różnych układach w zasadzie gwarantują, że głoska [g] powinna pojawić się samoistnie. Mogą jedynie wystąpić problemy z bezdźwięczną jej realizacją.

Aby udźwięcznić [g] proponuje się także wybrzmiewanie jej między samogłoskami, np. aga, ago, age, agu… Podczas wybrzmiewania [d] z unieruchomionym czubkiem języka, palcem lub szpatułką uzyskujemy również głoskę [g] (Rodak 1997, 39), wykorzystując metodę przekształceń artykulacyjnych.

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE WYMOWĘ G.

Jako głoska dźwięczna może ulegać bezdźwięczności. Wówczas skorzystać można z następującego zestawu ćwiczeń.

ĆWICZĄC G NALEŻY UTRWALAĆ OPANOWANE JUŻ K
ga, go, ge, gu
a) gapa, ganek, garnek, gazeta, gorący, gołąbek, góra, gumka, guzik, gęś, gąbka.
b) gumowa gąbka, gorący garnek.
c) waga, uwaga, zagon, noga, kogut, ogórek, kolega, głowa, groch, grypa, grzebień, ognisko, igła, tygrys, mgła, droga, jagoda, długo.
d) garnek grochu, gruba igła, wagon węgla, gęsta mgła

Powtarzanie krótkich zdań:

Grzesio ma gorączkę.
Na zagonie rosną ogórki.
Górnik kopie węgiel.
Na gałęzi siedzą gawrony.
Magdę boli gardło.
Na gwoździu wiszą grabie.
W garnku są grzyby.

Zagadki:
Gdy do szycia mama siada,
do uszka jej nitkę wkłada.

W głębi ziemi ukryty,
przez górnika wydobyty.

Daje ciepło, moc, światło,
A nazwę – odgadniesz łatwo.

W każdej wsi jest taki budzik,
który co dzień budzi ludzi.
Budzik chodzi, łapką grzebie.
Choć nie czesze się ma grzebień...

Przykładowy wierszyk:
Gąska gęsim piórem
pisze listy co dzień.
A na czym je pisze?
Na głębokiej wodzie.
Na głębokiej wodzie,
na fali jeziora,
pisze gęsim piórem
listy do gąsiora.

Nacisk na głoski KI, GI należy położyć w przypadku błędnej (gwarowej) twardej ich wymowy, np.: kiedy – kedy, ogień – ogeń, wówczas należy ćwiczyć:
a) kija, kijo, kije, gija, giro, giju (stopniowo wycofując się z przedłużeń).
kio, kie, ki.
kiedy, kielnia, kieszeń, kino, kisiel
cukier, sukienka, siekiera, rakieta, okienko, rzodkiewka
b) wyrażenia: kilka cukierków,
malutkie okienko,
lekkie sanki,
wąskie szelki,
słodkie czekoladki.
c) zdania: Mam w kieszeni cukierki.
Koło kiosku stoją ławki.
Mama kisi ogórki.
Straszaki idą do kina.
gie, gi
a) giąć, giętki, gimnastyka, gips, gitara, żagiel, magiel, ogień, węgiel, chorągiew, igiełka, angina, mgiełka.
b) długie nogi, drogi węgiel

UTRWALANIE GŁOSEK k- g, ki- gi
Koza jest głodna.
Po zagonie chodzą gęsi.
W ogrodzie kwitnie akacja.
Na brzegu rzeki pasą się gęsi.
W garnuszku jest gorący kisiel.
W kiosku kupuje się gazety.
W pudełku są igły i guziki.
Przed gankiem stoją sanki.
Straszaki lepią z gliny kogucika.
Kolega ma w kieszeni cukierki.