Podstawowe pojęcia logopedyczne
PODSTAWOWE POJĘCIA LOGOPEDYCZNE
Seplenienie(sygmatyzm)- to nieprawidłowa wymowa szeregów głosek: [sz, ż, cz, dż]; [ś, ź, ć, dź]; [s, z, c, dz]. Najczęściej spotykana jest wadliwa realizacja głosek [sz, ż, cz, dż], które są wymawiane jak [s, z, c, dz] lub jak [ś, ź, ć, dź ]
Reranie(rotacyzm)- to nieprawidłowa realizacja głoski [r]. Głoska ta bywa opuszczana, zastępowana przez inne głoski, np. [j] lub [l] lub dwugłoskę [rl] wymawiana w sposób obcy polskiej fonetyce np.: [r] języczkowe - artykulacja polega na wibracji jęyczka przy uniesionym podniebieniu miękkim; język pozostaje bierny.
[r] policzkowe, czyli boczne- drga jeden policzek pod wpływem strumienia powietrza skierowanego w bok.
[r] wargowe- drgają obie wargi lub warga górna.
[r] międzyzębowe- przy artykulacji czubek języka jest wsunięty między zęby.
[r] podniebienne- następuje zbliżenie podniebienia miękkiego do tylnej części języka.
[r] gardłowe- nasada języka zbliża się do tylnej ściany gardła
kappacyzm- jest wadą artykulacyjną, w której zaburzona jest wymowa głoski k i k’. Deformacja polega na zamianie zwarcia językowo – podniebiennego zwarciem więzadeł głosowych, co powoduje powstanie brzmienia przypominającego spółgłoskę k. Wyraża się również zamiana głoski k na głoskę t, lub jej opuszczeniem.
gammacyzm- jest wadą artykulacyjną, polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek tylnojęzykowych g, g’
Mutyzm- zamilknięcie, zaprzestanie mówienia, przy świadomości , że mowa była i istnieje (nerwica); całkowity lub selektywny.
Lambdacyzm- wadliwa realizacja głoski l
Afonia- brak lub niedostateczne powstawanie głosu.
Artykulacja- określone zjawiska fonetyczne dzięki którym wymawiane dźwięki stają się głoskami; o ostatecznym kształcie i jakości głosek decyduje układ narządów mowy względem siebie.
Diagnoza logopedyczna- określony sposób postępowania badawczego, którego celem jest potwierdzenie bądź wykluczenie istnienia zjawisk logopedycznych oraz przewidywanie ich tendencji rozwojowych na podstawie objawów, patogenezy i patomechanizmów.
Jąkanie- zaburzenie płynności, tempa i rytmu mówienia spowodowane nadmiernym napięciem mięśni oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych.
Narządy mowy- stanowią trzecie, najniższe piętro mechanizmów mowy; obejmują układ oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny